Er is er één jarig, hoera, hoera! En ik wil graag ....

Gebruiksvoorwerpen die worden verkocht om weg te gooien: officieel vallen verjaardagscadeau's daar niet onder, maar vaak pakt het toch zo uit. Nog 'gauw even iets kopen', waarbij de meest onzinnige troep ineens heel leuk lijkt - voor een ander. In juni en juli waren de meeste spullen die we kochten cadeaus voor anderen:

• Een blauwe zeatsac bij het Kruidvat voor een neefje (dat wil ik echt het allerliefst)
• Een sas survivalboek in eetblik voor een ander neefje (oh, dat wilde ik héél graag)
• Een weekendtas voor dochter (ik heb geen idee, veel te druk om erover na te denken)

Dan hadden we nog jarigen/jubilarissen die hun eigen cadeau gaan kopen van een financiële bijdrage. Ik vind dat altijd super saai om te geven, maar klimaattechnisch is de kans wel groter dat het niet binnen zes maanden wordt weggegooid. Dus droegen we bij aan: een schrijfcursus, een tuinbank, een fototoestel, een bijdrage aan een school, friet en ijs in Knokke, een leuk uitje in de zomer.

Leuke uitjes geven vind ik alweer gezelliger, Hans heeft die op zijn verjaardag gevraagd en gekregen. Alleen moet je dan wèl zorgen dat je het ook echt gaat doen. Mannen en uitjes plannen, ik weet niet, de mijne is er niet erg goed in.

Mijn lieve vader was ook nog jarig. Hij is nu 84. Hij wil niks, alleen onze aanwezigheid. Dus gingen we lasagna eten in zijn houtschuur en nam ik zelfgeplukte rietjes uit het Ilperveld mee. Ze waren lek, want er was iemand (ik) overheen gelopen. Hij was er net zo blij mee als Iejor uit Winnie de Poeh met zijn lege honingpotje met daarin een kapotte ballon. Het cadeau wàs het bijwonen van de verjaardag. Zo waren ook de andere feestjes grotere of kleinere cadeaus: dat we met de neefjes gingen zwemmen aan de lek, dat we mee uit eten in Wageningen, dat ik er toch was, bij die borrel in de bar van Dansmakers, dat het lukte, het etentje onder de notenboom bij een vriendin. Een vriendin voor wie ik helemaal geen cadeau had meegenomen, maar waar alle anderen wèl met van alles en nog wat kwamen aanzetten. Nou ik erover nadenk: het neefje van de Zeatsac wilde vooral dat we allemaal kwamen op zijn feestje aan de Lek. Hij wilde zwemmen, voetballen, maar was toch ook wel héél erg blij met alle cadeau's. Zonder voetbal kan je nou eenmaal niet voetballen. Zonder zeatsac kan je niet je Donald Duck vakantieboek lezen. Het is ook echt een mooi ding. Zitten op de wind, ik houd van dit soort slimme uitvindingen. Lastig is en blijft het, kopen of niet kopen.

Het zou mooi zijn als de cadeaucultuur zou veranderen in een samencultuur. Samenzijn als het ultieme cadeau. Feest vieren door tijd te maken voor elkaar. En als je een keer echt geen tijd kunt maken, dan later een keer samen thee en taart. Zo ga ik mijn verjaardag vieren, na de zomer. Geen cadeau's svp, wel je aanwezigheid. Vooruit, een lekkere taart meenemen mag. En als het gaat om hele leuke kinderen die echt héél graag een cadeautje willen? Dan koop ik tóch dat foeilelijke roze poppenzitje voor voorop de fiets, omdat ze het echt héél graag wil. Of maken we dan materialisten van de kinderen om ons heen? Volgens dit artikel is die kans er wel: 'Hoe leiden teveel cadeaus voor kinderen tot materialisme op latere leeftijd. De oplossing is dezelfde als die van Iejor: warmte en aandacht.

Nu eerst de man opendoen die met een zwaar pakket voor de deur staat: 5 liter schoonmaakmiddel, 5 kg waspoeder, vlekken verwijderaar, afwasblokjes; alles van ecover, maar wat een chemie. Over zes maanden is het allemaal op. Hé, wat is dat? Bij de voordeur ligt het laatste cadeau dat ik zelf kreeg, vorige week: een geweldig goede snoeischaar als dank voor een jaar stage lopen. Die was ik bijna vergeten. De afscheidsborrel was ook leuk, maar stiekem - heel stiekem - ben ik reuze blij met deze snoeischaar. Die gaat echt 100% zeker langer mee dan zes maanden., een heel leven.
Materialisme, je komt er niet makkelijk vanaf.

Zomer zonder rietjes, wegwerpbordjes en de weggooi-BBQ: hoe dan?

De EU wil het verbieden: plastic voor eenmalig gebruik. Dus weg met de rietjes, wegwerpbordjes, wattenstaafjes en ballonstokjes. Op balonnen moet voortaan een label staan dat het van plastic is gemaakt. Top. Het gaat hen om het verminderen van zwerfafval, mij om het klimaat. Maakt niet uit wat de reden is, als het maar mindert. Het is bizar wat er allemaal voor ons huis in de berm ligt en in de sluis drijft. Vroeger at bijna niemand al lopend op straat, nu iedereen en na afloop wordt veel zomaar achtergelaten.

Mijn moeder (nu 82) is echt een product van de platsicgeneratie: ze organiseerde vroeger tupperwareparties bij haar thuis en op feestjes eten we nog steeds lasagna van iets te dunne plastic wegwerpbordjes met buigende en brekende mesjes en vorkjes, met na afloop koffie in smeltende bekertjes. Na afloop gaat er een volle vuilniszak weg. 'Single use living' wordt het genoemd in een artikel van Trouw over dit onderwerp. Zij is er een meester in, ik wil het anders doen.

Mooi om te zien hoe bedrijven op zo'n aangekondigde maatregel inspelen. Ikea, na de Action nummer 1 in het verleiden tot aankopen die je eigenlijk niet nodig hebt, zet niet in op minder, wel op ciculair. Een stap in de goede richting. Ik kom er bijna nooit, daarmee bespaar ik nog veel meer CO2, want ik ben makkelijk te verleiden door mooie spullen en felle kleuren.

Nou ben ik gek op picknicken èn ik ben opgevoed door mijn moeder. Drinken door een rietje maakt alles lekkerder, zelfs water. Mijn laatste pak rietjes dateert nog van een jaar of tien geleden (ik koop graag groot in). Maar wat als deze op zijn? Vrijdag waren we in het theater en daar zag ik rood/witte papieren rietjes, oh ja! Prachtig en lekker breed. In het engels heten rietjes 'straws', strootjes, eureka! Die heb je tegenwoordig ook, te bestellen via internet, het schijnt wel dat je limonade dan naar stro smaakt, en de rietjes van stro moeten verstevigd met één of ander 'proces', dat klinkt ook best dubieus. Bovendien komen ze van over zee en zijn ze best prijzig, ongeveer een dubbeltje per rietje.

Toevallig was ik vrijdag aan de slootkant met de bosmaaier in de weer. Bijna niet te doen, want: superstevig... riet! Ik zie een businessmodel. Rietjes van echt riet, uit eigen land. Ja, leuk! En vers riet smaakt nergens naar. Nou nog kijken wat er gebeurt als je het droogt.

Plastic bordjes/bekers/vorkjes/mesjes zijn allemaal vervangbaar door papier en hout. Of ik neem gewoon mijn eigen bordjes/bekers/mesjes mee. Wel jammer van die knalgroene en knalrode plastickleuren, was ik stiekem wel een beetje verliefd op. Neem ik wel een knalrood picknickkleed.

Tenslotte de BBQ: ik BBQ nooit in het park, wel in eigen tuin of op de camping en heb ook daarvoor een alternatief in huis, de opvouwbare herbruikbare BBQ, notebookformaat. Zelf zoek ik als ik ga picknicken een zanderig plekje aan het strand of in het bos, ik graaf een kuil, denneappels er kleine houtjes erin en presto! Ook heel makkelijk uit te doven en op te ruimen na afloop: zand erover. Nu het zo droog is, kan dit misschien beter in een koeienwei of elders aan de slootkant. Van mijn survival neefje leen ik de outdoor staaf waarmee je vonken kan maken om zelf je eigen vuurtje te maken en ik neem een katoenen wattenschijfje om uit te pluizen tot aanmaakmateriaal.

We gaan multi-use lowcarbon picknicken aan de slootkant en ik neem mee:
- snoeischaar (rietjes) en schepje (vuurkuil), eventueel oud ovenrek of stuk kippengaas of ter plekke zoeken we stokken om de boel aan te prikken
- aanmaakstaaf, wattenschijfjes en zakmes (voor maken van houtkrullen en punten aan de roosterstokken)
- knalrood picknickkleed dat al tien jaar meegaat
- geen servetjes, wel water in een hergebruik fles (oude knalblauwe glazen wijnflessen met schroefdop) en een handdoekje
- sandwiches gevouwen in boerenzakdoeken die ik nog heb, hardgekookte eieren hebben van nature een prima verpakking (de schil) en salades/fruit/cupcakes gaan mee in oude yoghurtemmers die ik opspaar en blikken koektrommels.
- bestek, bordjes en bekers of limonadeglazen uit eigen keukenkast
- lekkers, ook om te roosteren en limonade natuurlijk
- een stoere vent die alles draagt, het is namelijk wel een tikkeltje zwaarder

Géén vuilniszak!

Spullen waar we zonder kunnen: de wasknijper

Lagen ze toch ineens in mijn supermarktkarretje: wasknijpers. Van die fijne ouderwetse houten met zo'n metalen veer. Ik had nog zo met mezelf afgesproken: deze maand géén dingen kopen zonder nadenken. Ik had heel erg nagedacht over een nieuwe telefoon, over een spriraal van RVS om in Frankrijk een hottub mee te bouwen, maar wasknijpers? Ergens in de haast had ik gedacht : 'Da's handig.'
Schuldbewust pakte ik ze uit. De lol was er al af, nog geen half uur na het kopen. Toch kwam het plezier razendsnel terug toen ik ging zoeken naar was ophangen zonder knijpers. Wat blijkt? Het bestaat gewoon. Je kunt natuurlijk duur elastisch outdoorkoord kopen, maar daarmee wordt je voetafdruk alleen maar groter. Veel leuker is dat het is een oeroude traditie is van rond de Zuiderzee. Dus dat hoort hier zeker, in Tuin aan zee, op mijn eigen dijkje aan de rand van de zwemvijver. In  Urk zijn  er zelfs jaarlijkse wedstrijden: wasophangen zonder knijpers. Gauw naar Urk dus, om dar een speciale 'roop' te halen, een lijn met twee strengen van hennep. Puur natuur. Of naar Ceesie Cas in Volendam. En dan ook nooit meer van die lelijke afdrukken van de knijpers in mijn was. Ik ga oefenen, wie weet win ik die wedstrijd binnenkort. Ter overname: wasknijpers, nieuw pakje, nooit gebruikt. Een roop van 15 meter kan je kopen voor 14 euro.

Dank voor het kopen, want u gooit het toch weer weg.

Mijn tweede spullenmaand is gisteren ingegaan, deze maand ligt de focus op minder kopen. Er zijn nogal wat van die dingen waarvan ik vaak niet eens doorhebt dat ik ze koop. Ik heb ze 'nodig'. De vraag is: is dat wel echt zo? Het gaat me om klimaatvriendelijk leven, en spullen zijn daar een behoorlijk bepalende component in, wat ik me onvoldoende realiseerde. Ik schrok enorm toen ik hoorde dat maar 1% van alle spullen die gemaakt worden na zes maanden nog in gebruik is bij een consument: spullen halen de winkel niet, of worden niet verkocht, als ze wel verkocht worden, worden ze gebruikt of weggegooid omdat ze toch niet zo handig/hip/leuk zijn als de koper dacht. Oké lucifers zijn minder klimaatonvriendelijk dan een nieuwe auto, maar je koopt ze wel om weg te gooien.

Ontspullen is prima, maar minder spullen kopen is nog beter: beter voor het klimaat en voor je portemonnee. Zeker als het gaat om spullen die je min of meer gedachtenloos in je mandje gooit. Dus ging ik eens kijken wat ik zoal koop om weg te gooien. Klopt die 1% bij mij ook? I kan het niet geloven. Ik keek op mijn rekening en op oude bonnetjes. Wat heb ik de afgelopen maanden gekocht om weg te gooien. Ik bedacht meteen alternatieven, waardoor ik het voortaan niet meer hoef te kopen. Denk vooral mee en geef me tips, deze maand ga ik alles proberen

• WC papier en keukenrollen - Indische waterfles en doekjes (die dan wel weer gewassen moeten worden)? Ik ben nog niet zover
• Vuilniszakken - Nog niet bedacht hoe dat anders moet.
• Lucifers - zo'n ouderwetse 'spark' die je vroeger naast het gasfornuis had, waar vind ik die? Is een aansteker een beter idee?
• Potlood - beter is een vulpotlood, alleen raak ik die vaak kwijt, wat eigenlijk erger is
• Onderbroeken en sokken - gaan bij mij wel iets langer dan zes maanden mee, maar op = op. In elk geval scheelt het als ik goede kwaliteit koop.
• Inlegkruisjes - mwah
• Koffiefilters en theezakjes heb ik al uit het huis verbannen door 'Tante Betje' en filterloos koffiefilter, maar voor een weekend weg zijn ze dan toch ineens handig.
• Printpapier - minder printen, dubbelzijdig en oud papier als kladje gebruiken; nog meer dan ik al doe
• Potgrond, bamboestokken en plantenpotjes: niets gaat ooit echt verloren, wat ik koop blijft in eigen tuin, en ik doe mijn best zelf compost te maken en daarin planten op te kweken
• Boeken - de meeste houd ik langer dan zes maanden, maar er gaan er ook wel eens naar het boekenhuisje op de hoek... Naar de bieb dus.
• Waterpompklemmen, schroeven, verf: gaat niet zonder, oude meubels knappen ervan op.
• Cilindersloten, voordeur, achterdeur en fietsenschuur - moest helaas echt
• Glaasjes, theekoppen, thermosbekers, nieuwe pan: er gaat wel eens iets kapot binnen zes maanden, meestal te goedkoop
• Tape, tie-wraps, elastiekjes en punaises: repareer ik dingen mee die anders worden weggegooid
• Verlengsnoeren; vooral in onze verhalenkamer hebben we een hele hoop nieuwe gekocht voor alle laptopladers en telefoonopladers
• Cadeau's: Hans kocht van cadeaugeld voor zichzelf een nieuwe zaagtafel (moet jaren meegaan), neefje kreeg een SAS survival boek, Roos kreeg oorbellen en had al een laptop gekregen. Maar leuke dingen doen kan je ook cadeau geven, ik moet dan wel streng tegen mezelf zijn en het echt doen.
• Vervanging telefoons: twee fairphones in zes maanden; één verdween in het moeras en één gestolen. gelukkig fair, alternatieven zou ik niet weten.
• Twee gloednieuwe puzzels van duizend stukjes. Dat was dus echt onnodig, maar geeft wel veel plezier. Ik beloof mezelf dat ik ze vooral langer dan zes maanden houd en in die tijd ook minstend drie keer zal maken. Daarna doorgeven aan iemand die er méér van geniet dan ik.

Het is inderdaad veel. Bizar veel. Dus ga ik deze maand alle gebruiksartikelen die ik wil kopen even niet kopen, tenzij ik zeker weet dat ze langer dan zes maanden meegaan. Of ik duik in de levensloop van het raarste ding dat ik gekocht heb, om zo de allerklimaatvriendelijkste te vinden. 

Of ik ga toch een maand die waterfles gebruiken inplaats van wc-papier. Of een aansteker
Kortom: wordt vervolgd

Foto is gemaakt met mijn oude Samsung die ik in een la had gegooid voor noodgevallen en nu al twee keer goede diensten bewijst. Check: méér dan zes maanden oud

Ontspullen van kantoor: spark joy!

Het grootste 'spullenproject' van juni, door mijzelf de maand van het ontspullen genoemd, is mijn kantoor. Precies op tijd, namelijk op 28 juni, stapt Saskia het kantoor binnen. In september heeft zij een keer aangeboden mij hiermee te helpen, en door deze blog komt het er eindelijk van. Eén van haar groot meesters in Mary Kondo, een Japanse vrouw die werkt volgens 'spark joy', een filmpje over hoe zij werkt op kantoor zag ik hier. Maar het verhaal dat Saskia over haar vertelde inspireerde mij nog veel meer. Vooral twee zaken: je kunt pas thuiskomen als je spullen ook zijn thuisgekomen - dus op hun vaste of nieuwe plek zijn aangekomen - en als spullen je niet meer dienen, kan je beter in stijl afscheid nemen van spullen door ze te bedanken.

Mijn kantoor is al maanden niet veel meer dan een opslagplaats van dingen die ik er 'even' neerleg. Het bureaublad is enorm, maar bijna de volledige oppervlakte is bedekt met stapels. De vloer is bedekt met dozen, tassen, stapels. De boekenkasten zijn overvol en puilen uit. Ik weet zelf mijn weg in die stapels aardig te vinden, maar echt overzichtelijk of opgeruimd is het niet. Als ik mezelf de Mary Kondovraag stel: 'Does this spark joy?' Dan is het: 'Nee, ik werk liever aan de keukentafel.'

We hebben één dag, dus richten we ons op de grootste steen des aanstoots: het bureaublad. We zetten het raam open, nadat we vijf minuten gezocht hebben naar de sleutels van het raam, doen alle spullen in vier opklapkratten, en voila: leeg bureau, dat na jaren ook weer eens helemaal wordt schoongemaakt. Daarna is het een kwestie van sorteren a la Mary. Boeken bij boeken, mapjes bij mapjes, frutsels bij frutsels, een opblaaswereldbol van 1 m doorsnee voor een schoolvoorstelling die niet goed loopt vouwt op tot een klein pakketje: "dag wereldbol, dag prachtige voorstelling." Het doet hier en daar ook een beetje pijn, dat afscheid nemen. Dág festivals die ophielden te bestaan, dág labels van dode kerstbomen, weg ermee. Wat blijft over? De toverstaf op mij vensterbank en wat vooral niet weg mag zijn al die oude ballpoints, scharen, platte stenen en miniblokfluitjes. Maar nu niet meer zomaar los op het bureau, netjes verticaal op een opbergplek.

In één dag kan je heel wat bereiken, maar af is het niet, daarom ga ik deze week gewoon door met het kantoor. Mary Kondo's 'spark joy' heeft me wel degelijk veroverd, er is op kantoor nog véél meer dat weg mag. Dingen, vooral papier, dat ik pas weer zie als ik het oppak. Daarom pak ik het niet op, maar dat kan ik beter wel doen: dag papier, en dank je wel.

Ik denk aan een verhaal uit de tijd van vóór de email. Over die oude professor die nooit zijn post opende, maar wel netjes op stapeltjes legde, twaalf in totaal, voor elke maand van het jaar één. Belde iemand, of had hij iets nodig, dan hoefde hij alleen maar te vragen 'wanneer had je me dat gestuurd?" Was er een jaar om, en had hij nooit iets uit die stapel nodig gehad, dan ging de hele stapel in één keer weg. Zo ga ik het ook aanpakken: nooit meer in dit mapje gekeken? Dág mapje, dank je wel, geen idee wat er in je zit, maar ooit was het vast heel dierbaar of belangrijk

En dan nu snel over naar het thema van juli: spullen die je koopt om snel weer weg te gooien. Van kantoorpapier naar zilverpapier, wc-papier en papieren zakdoekjes.

Foto: Saskia aan het werk - weldadig veel ruimte